ประเพณีไทย และวัฒนธรรมไทย ความหมายที่ลึกซึ้ง






https://www.lovethailand.org/travel/th/1-เชียงใหม่/15781-วัฒนธรรมไทย-และประเพณีไทย.html ความหมายของจารีต คำว่า จารีตมายถึงฤว่าขานบาปของมนูษญ์ที่เลือกปฎิบัติตามแฟชั่น ในทางที่ดีงาม และเป็นที่ หวัง ของคนเป็นจำนวนมากมาย โดยปฎิบัติสืบทอดกัน มาบ่อย มาจนกระทั่งแปลงเป็นความ แน่ใจว่าเป็นสิ่งจำเป็นและสำคัญจำเป็นที่จะต้อง ปฎิบัติตาม ขนบประเพณี แต่ละสังคมแตกต่างกันไป หากแม้สังคมใดอยู่คุ้นเคยกัน ขนบธรรมเนียมประเพณีย่อมคล้่าชูดกันได้เนื่องจาก มีการเทียวไปเทียวมาหาสู่กัน ทำให้ขนบประเพณี เขยื้อน กันได้ซึ่งจารีตของสังคมยังเป็นบ่อเกิดของวัฒนธรรม อีกด้วยจำพวกของจารีตไทย เราอาจแบ่งจารีตออกเป็น 3 ชนิด

1. จารีตหรือกฎศีลธรรม (Mores)เป็นสิ่งที่สังคมใดสังคมหนึ่งตั้งมั่นและก็ปฎิบัติสืบมาโดยตลอดแล้วก็มั่นคง เป็นเรื่องของความ ถูกผิด มีปัญหาของ ศลีธรรมด้วยกัน ผู้ใดกันฝ่าฝืนหรือฉยเมยถือว่าเป็นการฝืนกฎสังคม ผิดขนบธรรมเนียมประเพณีสังคม จารีตหรือกฎศีลธรรมของ แต่ละสังคมย่อมแตกต่างกันสังคมไทยลงความคิดเห็นว่า การมีความเชื่อมโยงทางเพศ ก่อนแต่งงานเป็น การผิดธรรมเนียม หากแม้ชาวสวีีเดน ลงความเห็นว่าเป็นเรื่องธรรมดา ดังนั้น จารีตเกิดเหตุ ของแต่ละสังคม จะใช้ค่านิยมของสังคมหนึ่ง ไปวิเคราะห์สังคมอื่นไม่ได้

2. ขนบประเพณีหรือสถาบัน เป็นระเบียบแบบแผนทีีสังคมได้กำหนดไว้แล้วปฎิบัติสืบมา เป็นรู้กันเอง ไม่ได้เป็นระเบียบแบบแผน ไว้าว่าควรกระทำตนปฎิบัติกันอย่างไร มักใช้คำว่าสถาบันมาแทนขนบธรรมเนียมประเพณี ซึ่งคนในสังคมมีความ พึงใจ เป็นที่ปฎิบัติสืบต่อกันมา มีกฎที่ต้องปฏิบัติตามบังคับไว้ อย่างเช่น โรงเรียนมีอาจารย์ ผู้เรียน เจ้าหน้าที่รัฐ มีระบบระเบียบ การรับสมัครเข้าห้องเรียน การสอนไล่ ประเพณีเกี่ยวกับการเกิด การบรรพชา การแต่งงาน การถึงแก่กรรม มีกฎระเบียบของ จารีตวางไว้ แม้กระนั้นอาจแปลงได้เมื่อจำเป็นต้อง

3. ประเพณีหรือขนมธรรมเนียม (Convention) เป็นแนวทางการปฎิบัติสำหรับการดำรงชีพทุกวี่ทุกวันที่ปฎิบัติกันมาจนเกิดความเคยชิน แม้กระนั้นต้องไม่ขัดแย้งกัน เกิดเหตุ ของทุกคนควรทำแม้มีผู้ล่วงละเมิดหรือทำผิดก็ไม่ถือว่าเป็นประเด็นหลัก แต่อาจถูกว่ากล่าวได้ว่าไม่มีมรรยาท ไม่รู้ กาลเทศะ อาทิเช่น การแต่งกาย การรัปประทานอาหาร การกินน้ำจากแก้ว
ลักษณะของประเพณีไทย

การศึกษารายละเอียดของจารีต จะแยกเป็น 2 ชนิดเป็นจารีตเกี่ยวกับชีวิต จารีตเกี่ยวกับ เทศกาล
1. จารีตส่วนบุคคล หรือจารีตเกี่ยวกับชีวิต
เป็นจารีตเกี่ยวกับการช่วยส่งเสริมความเป็นสิริมงคลแก่ชีวิตตั้งแต่เกิดจนตาย อย่างเช่น จารีตการเกิด การบวชก่ารสมรส การถึงแก่กรรม การทำบุญในจังหวะต่างๆ
1.1 ขนบธรรมเนียมประเพณีการเกิด กระเป๋านเรื่องสังคมไทยให้ความใส่ใจ สุดแล้วแต่ความเลื่อมใสศรัทธาของบุคคลหรือสังคม ที่ตนอยู่ ซึ่งเริ่มแรกคนเชื่อ ในสิ่งลึกลับพิธีบูชาก็เลยมีตั้งท้องจวบจนกระทั่งคลอดเพื่อป้องกันภัยอันตรายจากเด็กแรกเกิด อย่างเช่น ทำขัวญเดือน โกนผมไฟ พิธีกรรมลงอู่ตั้วชื่อ ปูเปลเด็ก โกนจุก (หากไว้จุก)อื่นๆอีกมากมาย
1.2 จารีตการบรรพชา ถือว่าเป็นสิ่งที่อบรมให้เป็นคนดี ตลอดจนทดแทนบุญคุณ บิดามารดา ผู้ให้กำเนิด เพศผู้บวชเอง ก็ได้จังหวะ ได้เล่าเรียนพระธรรมวินัย
- การอุปสมบทเป็นการบวชเณร ควรเป็นเด็กชายที่แก่ตั้งแต่ 7 ขวบขึ้นไป
- การอุปสมบทเป็นการบวชพระ ชายที่บวชจะต้องมีอายุครบ 20 ปีบริบูรณ์
1.3 จารีตการแต่งงาน เกิดขึ้นครั้งหลังผู้ชายบรรพชาแล้ว เพราะถือว่าได้รับการอบรม มาดีแล้ว เมื่อเลือกหาหญิงพอควรแก่ฐานะ ข้างชายก็ให้ผู้สูงวัยไปสู่ขอข้างหญิง ขั้นตอนต่างๆก็เป็นการ ดูฤกษ์ดูยาม พิธีกรรมหมั้นหมาย พิธีกรรมแห่ขันหมาก การรดน้ำให้พร การำบุญเลี้ยงพระ พิธีกรรมส่งตัวเจ้าสาว อื่นๆอีกมากมาย การประกอบพิธีต่างๆก็เพื่อความเป็นมงคลให้ชีวิตการเป็นสามีภรรยาอยู่กันอย่างมีความสุข
1.4 จารีตการฌาปนกิจศพ ตามคติของพุทธ ถือว่าร่างกายมนุษย์มีธาตุ 4 เป็น
- ดิน (เนื้อ หนัง กระดูก)
- น้ำ (เลือด เหงื่อ น้ำลาย)
- ลม (อากาศหายใจเข้า-ออก)
- ไฟ (ความร้อนความอบอุ่นในตัวเรา) ด้วยเหตุนี้ เมื่อตายแล้ว สังขารที่เหลือก็เลยไม่มีสาระอันใด การเผาเสียก็เลยเป็นสิ่งดี ผู้ที่อยู่เบื้อง ด้านหลังไม่หว่งใย ส่วนใหญ่มักเก็บศพไว้ทำบุญทำทานให้ทานเป็นครั้งคราว เพื่อดีขึ้นกว่าเดิมความโสกไม่สบายใจ โดยทั่วไปมักทำเผา 100 วันแล้ว เนื่องจากได้ทําบุญสุนทานให้ทานครบถ้วนจากที่ควรแล้ว

2. ขนบประเพณีเกี่ยวกับสังคม หรือขนบประเพณีสาธารณะ เป็นขนบธรรมเนียมประเพณีที่ประชาชนขนส่วนใหญ่ในสังคมถือปฎิบัติ ได้แก่ จารีตทำบุญทำกุศลขึ้นบ้านใหม่ จารีต วันสงกรานต์ จารีตสำคัญทางพุทธ อื่นๆอีกมากมาย ประเพณีส่วนร่วมที่ชาวไทยโดยมากยังนิยมปฎิบัติกันยกตัวอย่างเช่น
2.1 ขนบธรรมเนียมประเพณีความแคลงใจรนต์
เป็นประเพณีที่เกิดมาจากประเทศอินเดีย เป็นจารีตสังสรรค์การ เริ่มปีใหม่ ไทยเราใช้กันมาตั้ง ถึงแม้สมัย จังหวัดสุโขทัย เป็นจังหวัดราชบุรี วันที่เริ่มปีใหม่เป็นวันที่ 13 ม.ย.ของทุกปีถือปฎิบัติจนกว่าปี พ.ศ. 2483 รัซบาล ก็เลย ได้กำหนด ให้วันที่ 1 เดือนมกราคม เป็นวันปีใหม่ ในวันความกังขารนต์จะมีการ ทำบุญทำทาน ตักบาตร ปล่อยนกปล่อยกา ปล่อยปลารดน้ำพระพระพุทธรูปพระสงฆ์ รดน้ำดำหัวผู้สูงวัยการเล่นสาดน้ำกัน การเล่นก๊ฬาประจำถิ่น ขณะนี้ยังเป็น ขนมธรรมเนียมเพื่อความรื่นเริงใจรื้นเริง ได้ยอดเยี่ยมบิดามารดา ญาติโกโหติกา
2.2 จารีตเข้าพรรษา สม่ำเสมอจากอินเดียสมัยโบราณ กำหนดให้ภิกษุที่จาริกไปยังสถานที่ ต่างๆกลับมายังสำนนักของอาจารย์ในฤดูฝน เนื่องจากว่าทุกข์ยากลำบากแก่การจาริก ยังได้ทวนวิชาความรู้ อุบาสก อุบาสิกา ได้ทำบุญทำกุศลมอบให้ผ้าอาบน้ำฝน มอบต้นเทียน เพื่อพระใช้ในปี ชาวไทยถือนิยมปฎิบัติการเข้าพรรษา แรกื เป็นปุขอบปี เริ่มตั้งแต่แรม 1 เย็น เดือน 8 ตราบจนกระทั่งขึ้น 15 เย็น เดือน 11
2.3 จารีตทอดกฐิน ทอดผ้าเมื่อพ้นปีแล้วจะมีประเพณีมอบผ้าพระกฐินแก่พระ เพื่อเปลี่ยนกับชุดเดิม ซึ่งถือปฎิบัติกันมาตั้งแต่สมัยจังหวัดสุโขทัย การทอดกฐิน เริ่มตั้งแต้่ วันแรม1 เย็น เดือน 11 จนตราบเท่ากลางเดือน 12 รวมเวลา 1 เดือน จะทอดก่อน หรือด้านหลังนี้ก็ได้

จุดเด่นของขนบธรรมเนียมประเพณีไทย
วัฒนธรรมจารีตของชาติ ล้วนบอกให้เห็นความรู้สึกนึกคิด ความเชื่อถือ ที่สะท้อนถึงกรรมวิธีการดำเนินชีวิต ความเป็นมา จุดหลัก ซึ่งล้วนเป็นส่วนหนึ่งส่วนใดของอารยธรรมไทย ดังนั้น ขนบธรรมเนียมไทยก็เลย มีความสำคัญ พอเพียงสรุปได้ดังนี้
1. ความเป็นสิริมงคล ขนบธรรมเนียมไทยนั้น ล้วน เกี่ยวเนื่องกับพุทธและก็พราหมณ์ พิธีบูชาต่างๆที่ปฎิบัติสืบทอดกันมานั้น เป็นความเชื่อเรื่องของความเป็นมงคลแก่ชีวิต
2. ความพร้อมเพรียงกัน ความเสียสละ จารีตประเพณีเป็นเครื่องฝึกฝนจิตใจให้รู้จักเป็นผู้สละจะเห็นได้จากงานบุญต่างๆมักมีการร่วมมือ ร่วมแรงกาย พร้อมใจกัน เป็นต้นว่าพิธีกรรมขนทรายเข้าวัด การก่อเจดีย์ทราย ก่อให้เกิดความรักความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียว
3. การมีสัมมาคารวะ ถือได้ว่าเป็นจารีตประเพณีไทยอย่างหนึ่ง แสดงถึงความก้มก้ม เรียบร้อย ความมีมรรยาทไทย
4. ขนบธรรมเนียมไทย ช่วยปรับให้คนประเทศไทยอยู่ในกรอบที่ดีงาม ถือว่าเป็นเครื่องกำหนด พฤติกรรม ได้อย่างหนึ่ง
5. ประเพณีในแต่ละชายแดน แม้กระทั่งแตกต่าง ถึงแม้ว่าทุกคนก็รู้สึกว่าทุกคน เป็นคนไทย มีความเป็นชาติเดียวกัน แล้วก็สามารถแบ่งออกถึงที่ไปสิ่งที่ทำให้เกิดชาติได้

---